Ruszyły dotacje dla firm z nowej puli Funduszy Europejskich. Środki na inwestycje, badania i rozwój dostępne są przede wszystkim w programach regionalnych. Firmy planujące realizację najbardziej innowacyjnych projektów mogą liczyć na wsparcie z programu krajowego Inteligentny Rozwój. Natomiast przedsiębiorcy z najsłabiej rozwiniętych polskich województw mają do dyspozycji dodatkowe źródło finansowania rozwoju z programu Polska Wschodnia.
Ogółem na wsparcie przedsiębiorstw i przedsiębiorczości zarezerwowane jest ok. 20 mld euro. Do "skoku na unijną kasę" warto się jednak dobrze przygotować. Jak pokazują doświadczenia z wcześniejszych lat, konkurencja - szczególnie wśród najmniejszych firm - jest bardzo duża.
Przymiarki do unijnych dotacji powinno się rozpocząć od określenia planów i potrzeb firmy. Nie należy uzależniać od uzyskania dotacji działań podstawowych, decydujących o utrzymaniu dobrej kondycji przedsiębiorstwa. Warto też mierzyć siły na zamiary. O unijnym wsparciu trzeba myśleć w kategoriach długookresowych, czyli trzy-, pięcioletnich a nawet dłuższych. Powinno się je traktować jako szansę na realizację najbardziej ambitnej ścieżki rozwoju.
Wskazówki, w jaki sposób Fundusze Europejskie mogą wesprzeć realizację planów firmy, można uzyskać w Punktach Informacyjnych Funduszy Europejskich. W całym kraju jest ich kilkadziesiąt. Ich usługi są bezpłatne i nie ograniczają się tylko do wskazania nazw programów czy działań, z których można starać się o dotację. Konsultanci informują gdzie można znaleźć szczegółowe informacje dotyczące konkretnego rodzaju wsparcia, jakie instytucje odpowiadają za jego udzielanie, jakie są terminy składania wniosków a nawet jakich formalności trzeba dopełnić. Mogą też podpowiedzieć inne, niż dotacje, źródła finansowania, np. unijne pożyczki, kredyty, poręczenia lub programy pozyskiwania prywatnych inwestorów.
Przed wizytą w Punkcie Informacyjnym warto skorzystać z dostępnej na portalu Funduszy Europejskich wyszukiwarki dotacji. To narzędzie pozwala wstępnie określić dostępne źródła wsparcia.
Pod koniec każdego roku instytucje odpowiedzialne za udzielanie unijnego wsparcia publikują harmonogramy naboru wniosków na rok kolejny. Są one również dostępne na portalu Funduszy Europejskich. Wnioski o określony rodzaj dotacji można składać tylko w wyznaczonych terminach. Nabory wniosków trwają zazwyczaj około miesiąca lub do wyczerpania udostępnionej puli środków i rzadko są prowadzone częściej, niż raz w roku.
Przygotowanie dobrego wniosku o dotację wymaga czasu i wysiłku. Należy dowieść w nim, że projekt wpisuje się w założenia konkretnego konkursu, a firma jest na tyle sprawna i wiarygodna, że poradzi sobie z jego realizacją. Jako dodatkowy element aplikacji często wymagany jest biznes plan. Coraz więcej instytucji umożliwia składanie wniosków drogą elektroniczną, w pozostałych przypadkach trzeba je złożyć w formie papierowej. WAŻNE! decydująca jest data wpływu wniosku do instytucji, a nie jego nadania - niezależnie czy korzystamy z formy elektronicznej, czy tradycyjnej.
Wniosek podlega dwóm rodzajom oceny: formalnej i merytorycznej. Może się zdarzyć, że wnioskodawca zostanie poproszony o dokonanie uzupełnień. Standardowo ocena wniosków trwa kilka miesięcy od zakończenia naboru. Instytucje mogą jednak stosować tzw. szybką ścieżkę, która skraca ten czas do 60 dni.
Określenie planów rozwojowych firmy i wpisanie w nie możliwości, jakie dają Fundusze Europejskie, śledzenie terminów, przygotowanie dokumentacji, złożenie wniosku na czas a potem dostarczenie wymaganych uzupełnień... to już sporo czasu i niemało wysiłku. Jeżeli na końcu tego procesu firma znajdzie się na liście projektów rekomendowanych do wsparcia można powiedzieć, że odniosła sukces... ale nie czas osiadać na laurach. Przyznanie dotacji to nie finał, ale dopiero początek korzystania z unijnego wsparcia. To, czy pieniądze ostatecznie zasilą konto firmy zależy od prawidłowej realizacji projektu i poprawnego rozliczenia poniesionych wydatków.
Realizacja projektu to nic innego, jak precyzyjne wywiązanie się z planów przedstawionych we wniosku. Brzmi prosto, niekiedy okazuje się jednak dość skomplikowanym zadaniem. Od momentu pisania projektu, do rozpoczęcia jego realizacji, mija zazwyczaj kilka miesięcy. Pewne czynniki mogły ulec zmianie. Bywa też, że nie wszystkie niuanse udało się przewidzieć na etapie planowania. Co ważne - wprowadzanie zmian w projekcie zawsze wymaga poinformowania o takim zamiarze instytucji udzielającej wsparcia, a często również uzyskania jej zgody. Realizując projekt trzeba też przestrzegać dodatkowych wymagań - dysponujemy publicznymi pieniędzmi, dlatego niezbędne jest np. zachowanie procedur wyboru dostawców i usługodawców. Projekt powinien mieć odrębną ewidencję księgową, wszystkie płatności powinny być realizowane przez wyodrębniony rachunek bankowy, a dokumenty odpowiednio oznakowane. Trzeba też odpowiednio oznakować miejsce realizacji projektu, aby upublicznić informację o uzyskanym dofinansowaniu.
Wykonanie wszystkich planowanych inwestycji, rozliczenie i uzyskanie pełnego dofinansowania to wciąż jeszcze nie finał obowiązków związanych z unijnym wsparciem. W przypadku projektów, w których realizowane były inwestycje, obowiązuje tzw. okres trwałości. To czas, w którym w niezmienionej formie i wymiarze zachowane muszą być najważniejsze efekty projektu. Dla mikro, małych i średnich firm okres ten wynosi 3 lata, dla dużych 5 lat.
Monika Niewinowska
